SUCHY LÓD

Suchy lód, czyli nic innego, aniżeli zestalony dwutlenek węgla to rozwiązanie – wbrew pozorom – szerokim zakresie zastosowań. Większość z nas nie zdaje sobie sprawy, do czego służy oraz jak często w życiu codziennym jest wykorzystywane. Niebywale funkcjonalny, w pełni bezpieczny – zarówno dla zdrowia i życia (dzieci, seniorów i zwierząt) – przypadnie do gustu każdemu, kto go pozna. Przyjrzyjmy się z bliska najważniejszym faktom o suchym lodzie.

Suchy lód – krótka notka encyklopedyczna

Suchy lód, inaczej zestalony dwutlenek węgla – to substancja powszechnie wykorzystywana w chłodnictwie. Wraz z rozwojem szeroko pojętej techniki oraz technologii, suchy lód znajdował zastosowanie w coraz większej ilości dziedzin. Niegdyś składnik mieszanin oziębiających, obecnie rozwiązanie cieszące się wyjątkową popularnością. Proces otrzymywania suchego lodu nie jest skomplikowany, mimo że nazewnictwo z tym związane nie należy do najprostszych. Zestalony dwutlenek węgla powstaje w procesie rozprężania ciekłego CO2. Zależnie od preferencji produkującego, może on zostać w dowolny sposób uformowany. W porównaniu do klasycznie znanego nam lodu – tego zimnego – suchy lód w warunkach normalnych nie topnieje, a ulega sublimacji. W tym aspekcie nie musimy się jednak martwić. Temperatura sublimacji wynosi około -78 stopni Celsjusza. 

Tak jak wspomniano wcześniej, zastosowanie zestalonego dwutlenku węgla jest niezwykle szerokie. Od początku wynalezienia suchy lód wykorzystywany jest jako środek chłodzący – nie tylko w laboratoriach, ale również w chłodniach przemysłowych, a także w transporcie. Jego niewątpliwą zaletą jest możliwość składowania. Suchy lód możemy bowiem przetrzymywać w pojemnikach izolowanych termicznie, bez konieczności dodatkowego chłodzenia. Szacunkowe straty materiału w skali doby wynoszą nie więcej, aniżeli 4 proc. 

Jak zatem wygląda suchy lód? Ta całkowicie naturalna substancja nie posiada zapachu. Całkowicie niepalna, a dodatkowo bakteriostatyczna dostępna jest w formie stałej o różnym wyglądzie. W zależności od naszych preferencji może przybrać wygląd płatków śniegu, wielkich sześcianów, drobnych kuleczek bądź klasycznych kostek lodu stosowanych do drinków. 

Zastosowanie suchego lodu – wybrany zakres

Zastosowanie suchego lodu to „temat-rzeka”. Bez wątpienia nie sposób wymienić każdej gałęzi gospodarki, w której zestalony dwutlenek węgla może się przydać. Tak jak wielokrotnie już wspomniano, początkowo suchy lód wykorzystywany był wyłącznie do specjalistycznych aplikacji w przemyśle oraz laboratoriach. Obecnie stosuje się go nawet do czyszczenia powierzchni. Niezwykle popularne jest zastosowanie czysto rozrywkowe – w fotografii, na planie filmowych, a także w szeroko pojętej gastronomii. Suchy lód cieszy się niesłabnącą popularnością na całym świecie. W Europie zyskał szczególne uznanie w krajach skandynawskich, gdzie wykorzystywany jest w transporcie produktów spożywczych.

Po pierwsze: transport.Suchy lód wiedzie prym w szeroko pojętym transporcie. Firmy wykorzystują zestalony dwutlenek węgla zarówno przy przewozie produktów spożywczych jak i farmaceutycznych oraz chemicznych – wszędzie tam, gdzie prawo warunkuje odpowiednie warunki chłodnicze. Suchy lód sprawdza się w transporcie żywności, preparatów krwiopochodnych, a także szczepionek. Jako że substancja ta ulega sublimacji, a nie topnieniu, a dodatkowo hamuje zdolność rozwoju grzybów i bakterii, cieszy się niesłabnącą popularnością w niemal każdej branży, gdzie wykorzystywane są powierzchnie chłodzące. 

Po drugie: catering. Zastosowanie to wiąże się poniekąd z transportem – z tym, że wyłącznie żywności. Suchy lód doskonale sprawdza się przy chłodzeniu wózków cateringowych – głównie w pociągach, autokarach, samolotach, a także na statkach. Dodatkowo, rozwiązanie to jest nieocenione w przypadku firm cateringowych. Odpowiednio wykorzystane, sprzyja utrzymaniu odpowiedniej (niskiej) temperatury bez konieczności zakupu i utrzymania drogich, a nieczęsto również nieefektywnych urządzeń mechanicznych.

Po trzecie: czyszczenie. Wbrew pozorom mowa tu o nie takim zwykłym sprzątaniu, a o profesjonalnym czyszczeniu zakładów spożywczych, kurników, hal fabrycznych, magazynów oraz wszystkich pomieszczeń, w których metoda piaskowania jest niewskazana. Czyszczenie suchym lodem to rozwiązanie, które przoduje nie tylko w Polsce, ale w krajach całej Europy. Można powiedzieć, iż jest to innowacja dedykowana najbardziej wymagającym Odbiorcom. 

Po czwarte: laboratoria. Suchy lód znajduje zastosowanie również w laboratoriach – zarówno w placówkach badawczych jak i np. na uczelniach. Zestalony dwutlenek węgla jest nieoceniony przy procesach wymagających niskiej temperatury. Niekiedy stosuje się go również przy spowalnianiu reakcji uwalniających ciepło czy tworzeniu cieczy o szczególnie niskiej temperaturze. Przykładem procesu z wykorzystaniem ciepłego lodu produkcja mieszaniny z alkoholem o niskiej temperaturze krzepnięcia.

Po piąte: rozrywka. Bez wątpienia „rozrywka” to za wiele powiedziane. Suchy lód sprawdza się przede wszystkim przy tworzeniu efektów specjalnych. Stopniowa sublimacja zestalonego dwutlenku węgla prowadzi do powstania mgiełki. Ta natomiast wykorzystywana jest na zdjęciach, w filmach, a także na wszelkiego rodzaju imprezach. Nie sposób nie wspomnieć również o tym, że suchy lód może z powodzeniem zastępować klasyczny lód. Kostka wrzucona do drinka daje ciekawy efekt. Należy pamiętać jednak, że suchego lodu nie wolno połykać.

Czy suchy lód jest bezpieczny?

Wielu Klientów zadaje sobie pytanie: „czy suchy lód jest substancją bezpieczną?” Jako że jest on w pełni naturalny, jest niegroźny dla zdrowia i życia – zarówno dzieci, dorosłych, seniorów jak i zwierząt. Tak jak wspomniano wcześniej, zestalony dwutlenek węgla w warunkach normalnych ulega sublimacji. W temperaturze pokojowej przechodzi więc ze znanej nam formy stałej w gazową – dwutlenek węgla. Z fizyki bądź chemii wiemy, że CO2 jest prawie 1,5krotnie cięższy od powietrza, a więc opada w dół stopniowo je wypierając. Informacja ta jest niezwykle ważna dla osób, które na co dzień pracują z suchym lodem. W pomieszczeniach, w których dokonywane są eksperymenty z udziałem zestalonego dwutlenku węgla należy zapewnić odpowiednią wentylację. Pamiętajmy również, że CO2 to naturalny produkt naszego oddychania. Warunki w czasie sublimacji dużej ilości suchego lodu można porównać do tych, z którymi mamy do czynienia przebywając w pomieszczeniu z dużą ilością osób. 

Sam suchy lód nie jest dla nas niebezpieczny. Czym większe jednak stężenie dwutlenku węgla w powietrzu, tym większe skutki uboczne możemy odczuć. Objętość CO2 do 0,15% daje się odczuć jako powietrze duszne. 0,5% to dopuszczalne stężenie w ciągu 8 godzin w pracy, zaś 1,5% to stężenie dedykowane na 15 min pracy. Przy 5% objętości pojawiają się zaburzenia widzenia. Stężenie oscylujące w graniach 10% prowadzi do utraty przytomności i śmierci w wyniku uduszenia. O zbyt wysokim stężeniu CO2 świadczy przede wszystkim nasze złe samopoczucie –senność, uczucie duszności, zawroty głowy. 

Przy transporcie suchego lodu należy stosować odpowiednią odzież ochronną. Zestalony dwutlenek węgla charakteryzuje się niską temperaturą – dokładnie -78,5 stopnia Celsjusza. Kontakt suchego lodu bezpośrednio ze skórą może doprowadzić do poważnych odmrożeń. Przy pracy z substancją należy zawsze wykorzystywać rękawice ochronne. Podobnie jest z oczami. Celem uniknięcia sytuacji niebezpiecznych, warto zaopatrzyć się w okulary ochronne. Tak jak wspomniano wcześniej, wdychanie CO2 może zakończyć się nawet uduszeniem. Suchego lodu nie wolno również spożywać.

Zestalony dwutlenek węgla można przewozić w przeznaczonych do tego celu pojemnikach izolacyjnych. Jeżeli z różnych przyczyn nie możemy umieścić suchego lodu w bagażniku i musimy podróżować z nim w jednym pomieszczeniu, konieczne jest zadbanie o odpowiednią wentylację kabiny. W większości przypadków suchy lód nie jest przewożony w pojazdach osobowych – wyłącznie na przyczepach bądź w innych częściach samochodu, szczelnie oddzielonych od kabiny pasażerskiej. Przed wejściem do przestrzeni towarowej, w której znajduje się suchy lód, należy wietrzyć jej wnętrze przez co najmniej kilka minut. 

Ostatecznie, warto zwrócić uwagę na przechowywanie suchego lodu. Zestalony dwutlenek węgla winien być przetrzymywany wyłącznie w przeznaczonych do tego pojemnikach izolacyjnych. Pomieszczenie, w którym takowe są składowane, musi posiadać odpowiednią wentylację – podobnie jak w przypadku kabiny pasażerskiej. Stanowczo odradza się składowanie dużej ilości suchego lodu w niewielkich butelkach czy puszkach. W przypadku maksymalnie szczelnych opakowań, powstający w wyniku sublimacji gaz może doprowadzić do wzrostu ciśnienia, a w efekcie do ich rozerwania.

Biorąc pod uwagę fakt, że suchy lód – chociaż sam w sobie nie jest niebezpieczny – może doprowadzić do wielu poważnych wypadków, nie wolno składować go w zasięgu wzroku dzieci. 

Pora na ciekawostkę o suchym lodzie!

Uzyskanie suchego lodu – tak jak pisano wcześniej – możliwe jest dzięki procesowi rozprężenia ciekłego dwutlenku węgla. Nie oznacza to jednak, że nie występuje on w przyrodzie naturalnie. W 1966 roku amerykańska sonda kosmiczna Mariner 4 wykonała zdjęcia marsjańskich czap polarnych. Po dokładnej analizie naukowcy stwierdzili, że Planum Boreum oraz Planum Australe –dwie równiny marsjańskie – składają się wyłącznie ze zestalonego dwutlenku węgla. Kilkadziesiąt lat później – w 2013 roku –Kalifornijski Instytut Techniczny doprecyzował kwestię suchego lodu na Marsie udowadniając, że tamtejsze bieguny zbudowane są z lodu wodnego, a jedynie pokryte cienką warstwą suchego lodu. Dodatkowo, na Marsie od czasu do czasu pojawiają się burze suchego lodu – podobne do naszych ziemskich, jednakże z dużą zawartością CO2. Rok po odkryciu kalifornijskiej uczelni prywatnej – w 2012 –pierwsza sonda kosmiczna Europejskiej Agencji Kosmicznej o nazwie Venus Express wykryła bliżej niezidentyfikowane zimne warstwy w atmosferze planety Wenus. Nieoficjalnie mówi się, że to również są płatki suchego lodu.